Enneagram Là Gì

Phỏng dịch từ: https://www.enneagraminstitute.com/how-the-enneagram-system-works/

Mục lục:Tổng quan về cấu trúcBasic Types — Các Loại tính cách cơ bản.The Centers — Các Nhóm tính cách chung.The Wing — Cánh của các loại tính cách.The Levels of Development — Mức độ phát triển của các loại tính cáchDirections of Integration (Growth) and Disintegration (Stress) — Mũi tên của sự mở rộng và tan rã.The Three Instincts — 3 Thiên hướngTyping Yourself and Others — Xác định tính cách của bạn và người khác.Cấu trúc:

Mới đầu nhìn vào vòng tròn Enneagram, bạn có thể thấy nó phức tạp. Nhưng đừng lo, thật ra nó rất đơn giản. Này nhé, lấy một tờ giấy ra, vẽ 1 đường tròn. Ghi những con số từ 1 đến 9 cách đều nhau trên đường tròn đó (chính xác thì mỗi số cách nhau 1 cung 40 độ — nhưng chắc chả ai quan tâm đến chi tiết này đâu). Lưu ý rằng số 9 ở ngay đỉnh đầu, vì quy ước là thế, ngoài ra còn để các con số cân đối nhau qua trục dọc. Mỗi con số này đại diện cho 1 Loại tính cách đó. Trong vòng tròn Enneagram còn có những đường kẻ, nối các con số với nhau. Để ý thì ta thấy là 9, 6, 3 nối với nhau thành 1 tam giác khép kín. Và 6 con số còn lại nối với nhau theo thứ tự: 1 -> 4 -> 2 -> 8 -> 5 -> 7 -> 1. Ta da! Ta đã có 1 vòng tròn Enneagram.

Bạn đang xem: Enneagram là gì

9loaij tính cách EnneagramBasic Types — Các Loại tính cách cơ bản:

Như đã nói, 9 con số trên vòng tròn Enneagram đại diện cho 9 Loại tính cách riêng biệt. Mỗi người chúng ta đều có 1 chút gì đó ở cả 9 loại tính cách. Nhưng sẽ chỉ có 1 loại tính cách đại diện cho bạn thôi, loại tính đó miêu tả bạn rõ nhất.Đó chính là loại tính cách cơ bản của bạn! Mỗi người, khi “lớn lên” sẽ mang 1 loại tính cách cơ bản, những nhân tố quyết định điều này là các nhân tố di truyền, bẩm sinh và môi trường lúc chúng ta trong giai đoạn đầu đời. Đó là quan điểm của mình, còn những nhà Enneagram-học nói là: Từ lúc sinh ra, Loại tính cách cơ bản của bạn đã được xác định rồi. Và cái bẩm sinh đó sẽ quyết định cách mà bạn phản ứng với môi trường giai đoạn đầu đời, và càng ngày càng khẳng định rõ Loại tính cách của bạn. Nhưng mà ý kiến ý cò gì nữa, thì 4–5 tuổi thì bạn đã nhận thức được cơ thể của mình độc lập với thế giới. Mặc dù, cá tính lúc này của bạn còn rất mơ hồ, nhưng ở độ tuổi này những đứa trẻ bắt đầu chứng tỏ bản thân, và tìm cách tác động lại Thế giới. Một vài điểm lưu ý cần làm rõ khi nói về Loại tính cách cơ bản của bạn:

1, Con người không thay đổi Loại tính cách cơ bản của mình.

2, Không Loại tính cách nào nghiêng về nam, hay nữ cả. Enneagram không kỳ thị giới tính.

3, Không phải cái gì được miêu tả trong Loại tính cách cơ bản của bạn đều đúng với bạn. Vì bạn còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi mức độ khỏe mạnh của bạn (về tâm lý á). Nhưng những điểm không khỏe mạnh này lại làm nên con người khác biệt của bạn,

4, Những con số ngoài ý nghĩa ký hiệu thì không có ý nghĩa gì khác. Không có chuyện Type 9 > Type 1 hay ngược lại.

5, Không Loại tính cách nào tốt hơn loại tính cách khác. Nhưng có thể trong 1 số nền văn hóa thì lại đánh giá cao loại tính cách này hơn loại tính cách kia, và trong nền văn hóa khác thì ngược lại. Đó là lỗi của chuẩn mực của xã hội, chứ không phải lỗi tại các Type.​

Nào xác định loại tính cách của bạn thôi nào…

Có nhiều cách để xác định loại tính cách Enneagram của bản thân: Làm test, nhờ tư vấn, tự xác định v.v.. Lúc đầu chưa hiểu rõ thì bạn hãy làm test thử, sau đó tự đánh giá với bản thân mình, có thể nhờ thêm tư vấn để tìm ra con người thật sự của mình. Nhưng mà trước hết, hãy thử nhìn vào miêu tả bên dưới và xác định xem, bạn giống Loại nào nhất?

Tên 9 loại tính các Enneagram

9 Loại tính cách này có thể được miêu tả ngắn gọn sau đây: (Lưu ý chỉ là tượng trưng thôi)

Type 1 (Nhà cải cách): Nguyên tắc, Có mục đích, Tự kỷ luật, và Cầu toàn.

Type 2 (Người giúp đỡ): Rộng lượng, Hay giãi bày, Làm hài lòng mọi người, và Muốn chiếm giữ.

Type 3 (Người thành đạt): Thích nghi, Hơn người, Lèo lái, và Ý thức về hình ảnh cá nhân.

Type 4 (Người chủ nghĩa cá nhân): Diễn cảm, Dramatic, Say đắm bản thân, và Thất thường.

Type 5 (Người điều tra): Nhận thức, Đổi mới, Kín đáo, và Tách ly.

Type 6 (Người trung thành): Lôi kéo, Trách nhiệm, Lo âu, và Đa nghi.

Type 7 (Người nhiệt huyết): Tự phát, Đa tài, Tham lam, và Tản mác.

Type 8 (Người thách đấu): Tự tin, Quả quyết, Bướng bỉnh, và Đương đầu.

Type 9 (Người tạo dựng hòa bình): Tiếp nhận, Làm yên lòng, Tự bằng lòng, và Nhẫn nhịn.​

The Centers — Các Nhóm tính cách chung

9 Loại tính cách Enneagram được nhóm trong 3 Nhóm tính cách chung, như hình sau:

Các Trung tâm (nhóm) trong Enneagram

Nhóm Body / Instinctive: Nhóm bản năng — Gồm 8, 9, 1

Nhóm Heart / Feeling: Nhóm cảm xúc — Gồm 2, 3, 4

Nhóm Head / Thinking: Nhóm Lý trí — Gồm 5, 6, 7​

Ví dụ: Type 4 sở hữu những điểm mạnh và khuynh hướng độc nhất liên quan đến cảm xúc của nó, nên nó thuộc Nhóm cảm xúc. Những Loại tính cách không phải ngẫu nhiên mà phân bổ vào các Nhóm. Mỗi Loại đều phải đối mặt với vấn đề của mình, cái mà được dựa vào để phân nhóm. Những vấn đề này xoay quanh một cảm xúc mạnh mẽ, vô thức khi đối phó với sự mất kiểm soát với cốt lõi của bản thân. Tại nhóm bản năng, cảm xúc là Tức giận và Thịnh nộ; Tại nhóm cảm xúc thì là Sự xấu hổ; Còn tại nhóm Lý trí là Sự sợ hãi.

Cảm xúc chi phối mỗi nhóm

Và mỗi nhóm đều có cách thể hiện riêng đối với cảm xúc chính của mình. Nhóm bản năng:

- Type 8: Họ đẩy năng lượng Tức giận ra ngoài, nói cách khác, Type 8 cảm thấy sự Tức giận làm nên con người họ, và họ phản ứng ngay lập tức bằng cơ thể của họ: lên giọng, cử động mạnh mẽ hơn. Type 8 cho họ cái quyền bộc lộ sự Tức giận một cách vật lý. — Type 9: Cố gắng loại bỏ cảm giác Tức giận của mình “Tại sao phải nổi nóng? Tôi không phải người dễ nổi nóng”. Type 9 là Loại tránh xa sự tức giận và năng lượng bẩm sinh của mình nhất, họ luôn cảm thấy bị đe dọa bởi bản thân mình (Kiểu tôi sợ con quái vật bên trong tôi). Khi tức giận, Type 9 cố gắng tránh xa khỏi cảm xúc đen tối của mình và tập trung vào sự lý tưởng hóa mối quan hệ của mình với thế giới. — Type 1: Cố gắng để kiểm soát hoặc kiềm chế sự Tức giận và năng lượng bẩm sinh. Họ cảm thấy phải kiểm soát bản thân. Họ muốn chuyển nguồn năng lượng này sang sự cầu toàn siêu phát triển của họ, đây là nguồn gốc của sự chỉ trích của họ lên mình và người khác.​

Nhóm cảm xúc:

- Type 2: Cố gắng kiểm soát sự Xấu hổ của mình bằng cách làm người khác thích họ, và coi họ như là người tốt. Họ cũng muốn tự thấy mình tốt đẹp và yêu quý mọi người bằng cách tập trung vào những cảm xúc tích cực và kiểm chế cảm xúc tiêu cực (như là sự tức giận và phẫn uất khi không được đánh giá đúng mức). Khi Type 2 còn duy trì được cảm xúc được yêu mến bởi mọi người, họ muốn và có khả năng kiểm soát sự Xấu hổ của bản thân. — Type 3: Cố gắng để loại trừ sự Xấu hổ, và là Loại tính cách xa rời nhất với cảm xúc nền tảng về sự không đầy đủ (Cảm xúc nền tảng là cảm xúc dẫn đến hành động, câu này nghĩa là Type 3 hành động để đáp trả lại cảm xúc không đầy đủ, trong khi còn không nhận ra điều đó — Nghĩa là họ luôn hành động để có nhiều hơn, nhưng ngay cả họ còn không nhận ra mình đang hành xử có phần nực cười như vậy). Type 3 đối phó với cảm xúc xấu hổ bằng cách trở thành cái họ nghĩ là có giá trị, như một người thành công chẳng hạn. Vì vậy, họ diễn giỏi để được chấp nhận, thậm chí lố, và luôn luôn theo đuổi thành công, như là 1 cách chống lại cảm xúc xấu hổ hay sợ hãi thất bại. Mấy em Tsundere trong manga là loại này nè. — Type 4: Cố gắng kiểm soát nỗi sợ hãi của mình bằng cách tập trung vào sự duy nhất và đặc biệt của mình, của tài năng, cảm xúc và tính cách của mình. Type 4 làm nổi bật tính cá nhân và sự sáng tạo như là một cách đối phó với sự Xấu hổ của mình, dẫu cho, Type 4 là loại không chịu nổi trước cảm giác không đầy đủ nhất. Type 4 còn kiểm soát sự Xấu hổ bằng cách nuôi dưỡng một tâm hồn giàu có, lãng mạng, để mà không phải xoay sở với cuộc sống buồn tẻ và không thú vị với họ. Thể loại mấy đứa hoang tưởng, và ảo tưởng sức mạnh :v​

Nhóm Lý trí:

- Type 5: Có nỗi sợ Thế giới bên ngoài và quyền hạn của họ khi đối đầu với nó. Vì vậy, họ chọn cách rút khỏi Thế giới. Type 5 trở nên kín đáo, tự cách ly, dùng trí não của họ để thâm nhập vào thế giới. Type 5 hi vọng rằng, khi họ hiểu biết đầy đủ, họ có thể quay lại và tham dự vào Thế giới, nhưng họ không bao giờ có cảm giác hiểu biết đủ để tham dự vào Thế Giới với đầy đủ sự tự tin. Thay vào đó, họ tập trung vào phát triển thế giới nội tâm phong phú. — Type 6: Có nhiều nỗi sợ nhất trong 3 Type, có kinh nghiệm rất phong phú về sự lo lắng, làm họ nằm ngoài tầm với nhất khỏi sự nhận thức về bản thân và tự tin. Khôn giống Type 5, họ có vấn đề tin tưởng trí não của mình, họ phải tìm kiếm thứ gì đó bên ngoài để làm họ an tâm về bản thân mình. Họ có thể trở nên triết lý, có đức tin, các mối quan hệ, công việc, tiết kiệm, người có uy tín, hoặc bất kỳ sự kết hợp nào giữa những cái trên để trở nên tin tưởng. Nhưng dù có tạo cho mình bao nhiêu thứ bảo vệ thì họ vẫn cảm thấy lo âu và nghi ngờ. Họ có thể còn nghi ngờ đức tin hay người mà họ tin nhất để đảm bảo 1 lần nữa. Type 6 có thể đáp lại nỗi sợ bằng cách rất bốc đồng — thách thức nỗi sợ của họ trong nỗ lực thoát khỏi nó (kiểu sợ độ cao thì đi nhảy lầu thử, nếu thành công thì không còn sợ nữa). — Type 7: Sợ thế giới bên trong họ. Có 1 cảm xúc về sự đau đớn, mất mát, bị tước đoạt, và những mối lo lắng thông thường mà Type 7 muốn tránh càng xa càng tốt. Để đối phó với cảm xúc này, Type 7 giữ đầu óc họ bận rộn với những khả năng và lựa chọn thú vị — Khi nào mà họ còn cảm thấy kích thích khi mong đợi, họ cảm thấy có thể đánh lừa mình khỏi những sợ hãi. Type 7, không chỉ đơn thuần là suy nghĩ về những lựa chọn, mà họ cố gắng hiện thực càng nhiều lựa chọn càng tốt. Vì vậy, họ có vẻ lúc nào cũng đang miệt mài làm gì đó, đuổi theo trải nghiệm này đến trải nghiệm khác, và giữ cho họ được giải trí và bận rộn với những ý tưởng và hoạt động của họ. Để hiểu rõ về Type 7, mời các bạn xem video này: Những Câu Nói Bất Hủ — Chronik | Facebook​

The Wing — Cánh của các loại tính cách

Không có ai là có một tính cách thuần khiết, mà sẽ bị ảnh hưởng bởi 1 hoặc 2 Type liền kề với nó. Một trong 2 Type liền kề đó sẽ tác động mạnh hơn và trở thành Cánh của bạn — Wing. Wing này có thể hỗ trợ cho Type cơ bản của bạn, hoặc đôi lúc là mâu thuẫn. Cánh là mặt khác của tính cách của bạn và phải được xem xét khi nói đến tính cách của bạn hoặc ai đó. Ví dụ: Như nếu Loại tính cách cơ bản của bạn là 9 thì bạn sẽ có Cánh là 1 hoặc 8. Giả sử bạn là 9w8 thì tính cách của bạn sẽ là 9 pha với 8, với 9 là chính 8 hỗ trợ. Tuy nhiên vẫn có tranh cãi rằng 1 Type có 1 hay 2 Wing. Nhưng nói chung là vẫn sẽ có 1 Wing là chủ đạo.

The Levels of Development — Mức độ phát triển của các loại tính cách

Có một cấu trúc trong mỗi Loại tính cách. Cấu trúc này là một thể liên tục của thái độ, hành vi, cơ chế phòng vệ, và động cơ tạo thành 9 mức độ của sự phát triển. Mức độ phát triển này lý giải cho sự khác nhau giữa những người cùng Type, và làm cách nào con người có thể thay đổi mình tốt hoặc xấu hơn.

Khỏe mạnh:

Cấp 1: Cấp độ của sự giải phóng.Cấp 2: Cấp độ của sức chứa tâm lý.Cấp 3: Cấp độ của giá trị xã hội.

Bình thường:

Cấp 4: Cấp độ của mất cân bằng / Vai trò xã hội.Cấp 5: Cấp độ của sự kiểm soát các cá nhân.Cấp 6: Cấp độ của sự quá đà.

Không khỏe mạnh:

Cấp 7: Cấp độ của sự xâm phạm.Cấp 8: Cấp độ của sự ám ảnh và cưỡng bức.Cấp 9: Cấp độ của bệnh lý tâm thần.

Xem thêm: Từ Điển Anh Việt " Staple Food Là Gì ? Staple Food Là Gì

Ví dụ: Ở cấp 5, Cấp độ của sự kiểm soát các cá nhân, người đó cố gắng dùng mánh khỏe ảnh hưởng lên người khác để đạt được nhu cầu tâm lý của mình. Phương pháp này luôn luôn gây ra những xung đột giữa các cá nhân. Ở cấp độ này người đó hoàn toàn trong vùng của cái tôi, và người đó không thể nhìn thấy gì khác cái tôi ở mình: Cái tôi này phải được bảo vệ ngày càng mạnh dần và thỏa mãn để người đó cảm thấy an toàn. Nếu những hoạt động này không làm thỏa mãn anh ta, và mối băn khoăn ngày càng lớn, anh ta có thể bị kéo xuống cấp dưới nữa — cấp 6: Cấp độ của sự quá đà, khi mà những hành vi trở nên xâm phạm và công kích, anh ta tiếp tục gia tăng cái tôi của mình. Lo lắng gia tăng, con người ngày càng phân rã, và tập trung vào chiếm lấy những gì anh ta cần, không quan tâm đến những người xung quanh. Một cách thâm sâu để định nghĩa Cấp độ của mình là Sự đo lường của quyền hạn có thể bộc lộ. Chúng ta càng lún xâu xuống những cấp độ phía dưới, chúng ta càng gần với bản ngã của chúng ta, cái mà gia tăng sự tiêu cực và hạn chế tầm nhìn. Tính cách của chúng ta trở nên phòng thủ, phản ứng lại, và vô thức — và vì vậy chúng ta sẽ có càng ngày càng ít tự do, càng ngày càng ít ý thức. Chúng ta sẽ càng có xu hướng ép buộc, những hành động tàn phá con người chúng ta. Ngược lại, nếu đi lên bậc thang của sự phát triển, lên những cấp độ phía trên, cùng một lúc rõ ràng và thức tỉnh trí não, trái tim và cơ thể. Nói chung ngược lại phía trên, cởi mở, hiện thực, khách quan và lạc quan hơn.

Directions of Integration (Growth) and Disintegration (Stress) — Mũi tên của sự mở rộng và tan rã

Như chúng ta đã thấy trong các cấp độ sức khỏe của các Type, thì các Type không đứng yên, nó cũng vận động phát triển hoặc tha hóa. Xa hơn nữa, chúng ta nên biết rằng, sự sắp xếp thứ tự của các Type trên vòn tròn và các đường nối không phải cho vui. Các Type ảnh hưởng, tác đông qua lại lẫn nhau. Mỗi Type đều có 2 đường nối. Một đường là đường thăng tiến Level, đến sức khỏe và phát triển. Đường này gọi là mũi tên của sự mở rộng (hay phát triển). Ngược lại đường kia là đường tụt Level, đến sự không khỏe mạnh và tan rã. Đường này gọi là mũi tên của sự tan rã (Stress)

Mũi tên của sự phân rã: 1 -> 4 -> 2 -> 8 -> 5 -> 7 -> 1 & 9 -> 6 -> 3 -> 9 Cái này nghĩa là, một Type 1 trung bình hoặc không khỏe mạnh sẽ hành xử như Type 4 trung bình hoặc không khỏe mạnh và cứ như vậy (cho dễ nhớ thì ta để ý: 14 nhân đôi là 28 nhân đôi tiếp là 57 -> 1–4–2–8–5–7–1). Cũng giống thế, tam giác khép kín 9 -> 6 -> 3 -> 9